Wiele światowych religii, w tym hinduizm i buddyzm, to religie henotystyczne. Oznacza to, że uznają wielu bogów, ale również wierzą, iż istnieje jeden najwyższy Bóg ponad nimi wszystkimi. Monoteizm idzie o krok dalej, wierząc w tylko jednego Boga zamiast wielu. Co jeszcze warto wiedzieć o monoteizmie? Jakie są jego główne cechy?
Czym jest monoteizm?
Słowo „monoteizm” pochodzi od greckich słów monos oznaczającego „pojedynczy” i theos, czyli „bóg”. W monoteizmie to najwyższe bóstwo znane jest pod różnymi nazwami, takimi jak Jahwe dla judaizmu, Allah dla islamu czy Brahman dla hinduizmu. Religię nazywamy monoteistyczną, jeśli uznaje istnienie wyłącznie jednego Boga. Znamy różne rodzaje religii monoteistycznych z wieloma przekonaniami na temat natury Boga.
Jak narodził się monoteizm?
Chociaż monoteizm jest najbardziej rozpowszechnioną formą religii w dzisiejszym świecie, przez większość historii ludzkości był rzadkim zjawiskiem. Religie monoteistyczne, takie jak judaizm, chrześcijaństwo i islam, zaczęły pojawiać się około 2000 roku p.n.e. Do tego czasu dominowały starożytne religie politeistyczne. Kilka rzadkich wyjątków od tej długotrwałej tradycji politeistycznej istniało w czasach starożytnych. Należą do nich religie starożytnego Egiptu, starożytnych Chin i prekolumbijskiej Mezoameryki. Religie te nie przetrwały jednak do czasów współczesnych.
Najwcześniejsze formy monoteizmu pojawiły się na Bliskim Wschodzie. Najstarsze pisemne zapisy, jakie posiadamy o religii monoteistycznej, znajdują się w Biblii Hebrajskiej (znanej również jako Stary Testament). Spisano ją po raz pierwszy około 1000 roku przed naszą erą. Uważa się, że idea monoteizmu zaczęła się rozwijać około 700 roku p.n.e., po tym, jak królestwo Izraela zostało podbite przez Asyryjczyków. Asyryjczycy przywieźli ze sobą swoją politeistyczną religię, która zakładała oddawanie czci wielu bogom o określonych domenach władzy.
Podbici Izraelici musieli przyjąć ten obcy system kultu, ale niektórzy z nich zaczęli się zastanawiać, jaki to wszystko ma sens. Uważano, że bogowie asyryjscy mieli wielką moc, ale byli też bardzo kapryśni. Dlaczego taki bóg pozwoliłby na podbicie swojego wybranego narodu? Dlaczego nie pomagał im? Dlaczego pozwalał ludziom cierpieć? Izraelici zaczęli dochodzić do wniosku, że musi istnieć tylko jeden Bóg. Jednak dopiero w VI wieku p.n.e. idea ta zyskała powszechne poparcie.
Czym charakteryzuje się religia monoteistyczna?
Trzy główne typy monoteizmu to judaizm, chrześcijaństwo i islam. Religie te mają wiele wspólnych cech. Wszystkie wierzą w istnienie jednego najwyższego Boga, który stworzył wszechświat i którego można poznać za pomocą rozumu oraz zmysłów. Wszystkie uznają, że wolę Bożą objawia święty tekst – chociażby Biblia czy Koran. Wszyscy twierdzą, iż Bóg ukazał się istotom ludzkim poprzez proroków i że wszyscy powinni posłusznie wykonywać prawo Boże objawione przez tych proroków.
Dlaczego wiara w istnienie jednego Boga zdominowała świat?
Istnieje wiele wyjaśnień dla rozpowszechnienia się monoteizmu. Powodem może być fakt, że Żydzi zostali zmuszeni do wygnania po nieudanej rewolcie Bar Kochby w II wieku naszej ery. Podczas tego okresu, Żydów oddzielono od ich ziemi, dlatego stracili sposobność do przekazania swoich tradycji i kultury nowym pokoleniom. Zapanował zatem czas intensywnej refleksji nad religią.
Dodaj komentarz